21.06.2010 Sebastian Holzhuber - Migratie als kans
Migratie als kans
Migratie is voor mij een gigantische kans, een kans om mijn leven opnieuw te zien, in te richten en mijzelf daarover vragen te kunnen stellen. Migratie haalt je uit je vertrouwde gewoonten, uit je sleur of verwachtingen. Het doorbreekt het ‘gewone’, het ‘bekende’. In ieder land waar ik woonde, ook in mijn geboorteland Oostenrijk, voelde ik me anders. Ook omdat ik geen veilige thuishaven kende had ik al heel vroeg in mijn leven het idee ‘ik ga het zelf wel uitzoeken’. Dat heeft me geholpen, niet belemmerd. Zo vertrok ik op mijn veertiende voor langere tijd met mijn hond, woonde ik op mijn achttiende in Duitsland, met twintig in Calcutta en later in Spanje, Griekenland en Polen. In ieder land, iedere omgeving en cultuur groeide mijn horizon en werd mijn visie op het leven verruimd.
In 1979 kwam ik bij toeval in Amsterdam vanwege een expositie die ik hier had. De stad inspireerde mij en ik hield van al die fietsers. Toen ik later de taal leerde, begreep ik de mensen steeds minder. Ik ontdekte dat in Nederland zoveel mensen moeite hadden met genieten, dat het was beladen met schuldgevoel. Juist doordat ik toen bevriend raakte met mensen met een strenge Rooms Katholieke of gereformeerde achtergrond. Dat fascineerde me. Dat zag ik als een Nederlands fenomeen en ik begreep al snel dat de zo geroemde tolerantie onverschilligheid was, desinteresse. Uiteindelijk ben ik Nederland erg dankbaar dat ik hier nu al dertig jaar mag wonen en hier mijn werk kan doen en heb kunnen ontwikkelen. Dat in feite een reactie is op wat ik hier miste: nabijheid, warmte, intimiteit, betrokkenheid, tederheid, vriendschap, verbondenheid, compassie, mededogen. Ik miste zon en bezieling, enthousiasme en extase, overgave.
De eerste jaren voelde ik me enorm alleen, geisoleerd en niet welkom. Ik voelde permanent dat ik anders was dan dat ik hoorde te zijn. Toen ik de verleiding voelde om me aan te passen kwam alles in mij in opstand. Dan zou ik niet meer waarachtig kunnen zijn, dan zou ik mezelf verliezen. Dat wilde ik niet. De kwetsbaarheid die ik daarin als migrant ervoer heb ik steeds meer als krachtbron kunnen ombuigen. En dat is, authenciteit, uiteindelijk het thema van mijn werk geworden. Authenciteit is datgene dat zich langzaam ontvouwt als het vaak getoetst wordt, als je veel omgaat met mensen die anders zijn. In de uitwisseling met anderen, kom je steeds meer in contact met je eigen kern, dat wat dieper ligt dan wat je door je eigen cultuur, omgeving of opvoeding is meegegeven. Juist door op mijzelf te zijn teruggeworpen ben ik in mijn leven permanent gedwongen keuzes te maken. Een land dat je niet in de watten legt is ideaal voor een kunstenaar. De weerstand kan ook te zwaar zijn, en verlammend worden. Maar juist doordat ik hier in Nederland leef, zit ik in een voortdurend spanningsveld dat ik interessant vind. Dat werkt voor mij heel stimulerend. Mijn werk zou er in bijvoorbeeld een land als Brazilie heel anders hebben uit gezien.
Sebastian Holzhuber